Moduł: Ziemia i kosmos

Celem modułu ZIEMIA I KOSMOS jest pokazanie uczniom, że zarówno nasza planeta, jak i cały Wszechświat stanowią systemy, w których zachodzi obieg materii i energii. Systemy te oddziałują ze sobą, a efekty zachodzących w nich interakcji mogą być ujęte w obserwowane i przewidywane wzorce, jak na przykład noc i dzień, pory roku, pływy, pogoda i klimat.

W ramach pięciu dostępnych serii działań badawczych uczniowie badają te oddziaływania, dyskutują o miejscu Ziemi we Wszechświecie, omawiają wzajemny wpływ Słońca, Ziemi i Księżyca, poznają naturę gwiazd.

Wykorzystując modele, uczniowie analizują ruch obrotowy i obiegowy Ziemi i Księżyca, co pozwala im  wyjaśnić mechanizm zjawisk dnia i nocy, pór roku i faz Księżyca.

Poznają również sfery Ziemi i ich wzajemne zależności oraz dowiadują się o potrzebie i możliwościach ich ochrony. Uczniowie rozwijają te koncepcje poprzez aktywne badanie, dyskusję i rozwiązywanie problemów. Prowadzą obserwacje, przewidują rezultaty, wyciągają wnioski, przedstawiają dowody i argumenty oraz oceniają problemy i ich rozwiązania.

• Sposoby poznawania przyrody (pojęcia: eksperymentu, doświadczenia i obserwacji; stosowanie różnych przyrządów; wykorzystanie zmysłów do prowadzenia obserwacji; zasady zachowania bezpieczeństwa)

• Orientacja w terenie ( przebieg linii widnokręgu, wyznaczanie kierunków za pomocą kompasu; kierunki główne; plan i mapa- odczytywanie informacji na podstawie legendy; zależność między wysokością Słońca a długością i kierunkiem cienia; zmiany w położeniu Słońca nad widnokręgiem w ciągu doby i w ciągu roku)

• Pogoda, składniki pogody, obserwacje pogody (składniki pogody i rodzaje przyrządów do ich pomiaru: temperatura powietrza, zachmurzenie, opady, ciśnienie atmosferyczne, kierunek wiatru; opady i osady atmosferyczna- analiza stanów skupienia; cechy pogody w różnych porach roku)

• Środowisko przyrodnicze najbliższej okolicy (składniki przyrody ożywionej i nieożywionej; formy ukształtowania powierzchni w najbliższej okolicy; wody stojące i płynące, naturalne i sztuczne zbiorniki wodne; organizmy żyjące na lądzie; organizmy żyjące w wodzie- przystosowanie do warunków życia; organizmy samożywne i cudzożywne)

• Środowisko antropogeniczne i krajobraz najbliższej okolicy szkoły (składniki środowiska antropogenicznego i ich funkcje; zależności między środowiskiem przyrodniczym i antropogenicznym)

• Krajobraz Polski (podstawowe zależności między składnikami poznawanych krajobrazów; wpływ działalności człowieka na zmiany w krajobrazach)

• Lądy i oceany na Ziemi: rozmieszczenie lądów i oceanów, pierwsze wyprawy geograficzne (znajomość pojęć: bieguny, równik, południk zerowy i 180°, półkule, zwrotniki i koła podbiegunowe; kontynenty i oceany- ich położenie na globusie i mapie świata względem równika i południka zerowego)

• Krajobrazy świata (ich charakterystyka, oraz rośliny i zwierzęta typowe dla danych krajobrazów)

• Ruchy Ziemi: Ziemia w Układzie Słonecznym; ruch obrotowy i obiegowy; następstwa ruchów (pomiar wysokości Słońca w różnych porach dnia i roku; ruch obrotowy Ziemi, jego kierunek, czas trwania, miejsca wschodu i zachodu Słońca oraz południa słonecznego; związek między ruchem obrotowym a widomą wędrówką i górowaniem Słońca, istnieniem dnia i nocy, dobowym rytmem życia człowieka i przyrody, występowaniem stref czasowych; ruch obiegowy Ziemi; związek między ruchem obiegowym Ziemi a strefami jej oświetlenia oraz strefowym zróżnicowaniem klimatu i krajobrazów na Ziemi)

• Środowisko przyrodnicze Polski (główne typy gleb w Polsce; najważniejsze cechy gleby brunatnej, bielicowej, czarnoziemu, mady i rędziny- ich rozmieszczenie na mapie Polski oraz ocena przydatności rolniczej; rozmieszczenie głównych surowców mineralnych Polski oraz ich znaczenie gospodarcze; )

• Geografia obszarów okołobiegunowych (warunki życia w polarnej stacji badawczej).

„Planowanie, organizowanie i prowadzenie zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych wynikających ze specyfiki szkoły i zajmowanego stanowiska z wykorzystaniem metod aktywizujących ucznia, w tym narzędzi multimedialnych i informatycznych, dostosowanych do specyfiki prowadzonych zajęć”

(z Rozporządzenia MEN z dnia 29.05.2018 roku w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli)

Zachęcamy do korzystania z z narzędzi multimedialnych i informatycznych, zwłaszcza w nawiązaniu do obowiązującego od 01.09.2018 systemu oceny pracy nauczycieli szkoły.

W związku z powyższym integralną część modułu STRUKTURA I WŁAŚCIWOŚCI MATERII stanowi multimedialna baza wiedzy zawierająca materiały cyfrowe dla uczniów i nauczyciela:

•  atrakcyjne symulacje przedstawiające zjawiska,
•  multimedialne podręczniki ucznia w przystępny sposób tłumaczące analizowane podczas eksperymentów zjawiska,
•  multimedialne karty pracy i obserwacji do eksperymentów,
•  ćwiczenia interaktywne,
•  multimedialne testy sprawdzające zdobytą wiedzę,
•  scenariusze lekcji ze szczegółowo opisanymi eksperymentami i projektami edukacyjnymi, w których nauczyciele znajdą m.in.:

• informacje jak się przygotować;
• informacje jak wprowadzić uczniów w zagadnienia;
• opis materiałów potrzebnych do sesji (zarówno multimedia, jak i podręczniki oraz materiały z zestawu);
• szczegóły dotyczące tego, jak powinien wyglądać przebieg sesji (wraz z podpowiedziami dodatkowych działań dla uczniów
  z trudnościami);
• pracę domową dla uczniów.

Materiał interaktywny zawierający około 100 ekranów multimedialnych świetnie nadaje się zarówno do pracy grupowej na tablicach interaktywnych, jak i indywidualnej na tabletach, smartfonach lub komputerach (systemy Windows, Android, iOS).


Moduł ZIEMIA I KOSMOS zawiera pomoce do eksperymentów znajdujące się na liście pomocy wyposażenia pracowni przyrodniczych rekomendowanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.